سونوگرافی پستان یک آزمون پزشکی غیرتهاجمی است که به پزشکان در تشخیص و درمان مشکل احتمالی کمک می‌کند. البته نوعی دیگر از سونوگرافی نیز تحت عنوان سونوگرافی داپلر وجود دارد که به بررسی حرکت خون در داخل اندام خواهد پرداخت. برای مثال ممکن است در زمان سونوگرافی پستان، متخصص بنا به درخواست پزشک، برای بررسی نحوه حرکت خون در رگ‌ها از این روش نیز استفاده نماید. داشتن اطلاعات کافی در مواردی همچون در جریان بودن خون در توده‌های پستان می‌تواند به پزشک شما، دید دقیق‌تری در مورد وضعیت پستان بدهد.
سونوگرافی پستان به‌منظور چکاب سالیانه و یا تکمیل تشخیص اولیه پزشک در موارد مشکوک به سرطان پستان، مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگر مورد غیرطبیعی و توده در ماموگرافی دیده شود و یا لمس گردد؛ سونوگرافی بهترین روش برای تشخیص می‌باشد که آیا توده (مثل فیبروآدنوم خوش خیم یا توده سرطانی) سفت است یا حاوی مایع (مثل کیست خوش خیم).
خانم‌هایی که زیر ۳۰ سال می‌باشند؛ معمولاً پزشکان به‌منظور ارزیابی توده قابل لمس پستان انجام سونوگرافی را به ماموگرافی ترجیح می‌دهند. در خانم‌های جوان به دلیل متراکم بودن بافت پستانی و غدد شیری، ماموگرافی چندان ارزش تشخیصی ندارد. اکثر توده‌ها در خانم‌های جوان کیست‌های خوش خیم و یا تجمعی از بافت غده‌ای نرمال می‌باشد. انجام سونوگرافی سینه به آماده‌سازی خاصی احتیاج نخواهد داشت و درواقع در زمان مراجعه به این مرکز برای تصویربرداری مذکور تنها باید در زمان تعیین‌شده و به‌موقع در بخش موردنظر حاضر شوید.
لزوم استفاده از سونوگرافی پستان
این نوع از تصویربرداری التراسوند می‌تواند به واسطه عدم نیاز به استفاده از اشعه‌ی مضر و استفاده از امواج صوتی، خطر آسیب به جنین در صورت بارداری و خطر سرطان‌زایی به‌واسطه قرار گرفتن بیش از حد در مقابل اشعه ایکس را کاهش دهد و مزایای زیر را نیز به همراه داشته باشد:
- استفاده در افراد جوان‌تر که به دلیل تراکم بافت سینه نمی‌توانند از ماموگرافی استفاده کنند.
- این روش می‌تواند اندازه دقیق‌تر توده را با خطای بسیار کم مشخص نماید.
- با استفاده از این روش می‌توان به نوع توده نیز پی برد.
- این نوع از سونوگرافی احتمال خطای کمی دارد و بسیار کم‌خطر است.
موارد استفاده از سونوگرافی پستان
اگر بپرسید، از سونوگرافی پستان برای چه مواردی استفاده میشود، در پاسخ باید به شما بگوییم که سونوگرافی از سینه به‌احتمال زیاد به یکی از سه دلیل زیر مورداستفاده قرار خواهد گرفت:
- تعیین نوع توده و یا ضایعه به کمک سونوگرافی پستان
- غربالگری مکمل سرطان پستان
- استفاده در زمان نمونه‌برداری به‌عنوان راهنما
- تعیین نوع توده و یا ضایعه به کمک سونوگرافی پستان
استفاده از سونوگرافی پستان می‌تواند به‌واسطه تعیین جامد و یا مایع بودن توده (کیست) تعیین‌کننده خوش‌خیمی یا بدخیمی توده موجود در سینه بیمار باشد. ضمناً سونوگرافی داپلر نیز می‌تواند نشان دهد که خون در درون توده‌ها جریان دارد یا خیر.
غربالگری مکمل سرطان
یکی دیگر از موارد استفاده از سونوگرافی سینه ، تکمیل اطلاعات و تأیید یا رد احتمال ابتلا به سرطان پستان است. علت استفاده از این روش به‌جای روش‌هایی همچون MRI آن است که این روش غیرتهاجمی است. روش‌های تهاجمی‌تر می‌تواند برای بانوان باردار، یا افراد با احتمال سرطان بالا خطرساز باشد و احتمال ابتلا به بیماری یا تشدید وضعیت را افزایش دهد.
استفاده در زمان نمونه‌برداری
یکی دیگر از دلایل استفاده از سونوگرافی پستان استفاده از آن به‌عنوان راهنما، در زمان نمونه‌برداری از سینه است.
نحوه عملکرد سونوگرافی پستان
سونوگرافی پستان و به‌طور کلی همه سونوگرافی‌ها دقیقاً با همان شیوه‌ای کار می‌کند که خفاش‌ها از آن برای تعیین مسیر خود در تاریکی استفاده می‌کنند. درواقع این موجودات از موج‌های فراصوت برای تخمین فاصله اجسام استفاده می‌کنند. این موج در زمان برخورد به یک شیء به سمت فرستنده باز می‌گردد و زمان دریافت آن می‌تواند نشان‌دهنده‌ی دوری یا نزدیکی اجسام به منبع تولیدکننده موج باشد.
زمانی که دستگاه سونوگرافی موج فرا صورت را به سمت پستان ارسال می‌نماید موج به بافت پستان، توده احتمالی و یا کیست موجود برخورد می‌کند و به سمت دستگاه بازمی‌گردد، سرعت و زمان بازگشت می‌تواند تعیین گر محل قرارگیری و فاصله توده باشد و همچنین از نحوه بازتابانده شدن التراسوند می‌توان به جامد و یا کیست پر از مایع بودن توده مذکور پی برد. در مورد سونوگرافی داپلر نیز باید به شما بگوییم که می‌تواند جریان خون در اطراف و یا داخل توده و کیست را تشخیص دهد.
مزایا و معایب سونوگرافی پستان
مزایا:
- این روش یک روش غیرتهاجمی است.
- این روش بدون درد است.
- استفاده از این روش می‌تواند بافت‌های نرم موجود را نیز به‌طور دقیق نمایان کند و این امکان در تصویربرداری با اشعه ایکس ممکن نیست.
علاوه بر این استفاده از این روش تصاویر را در لحظه ایجاد می‌کند و می‌توان به کمک آن به نمونه‌برداری از طریق بیوپسی پرداخت و استفاده از امواج به‌جای اشعه می‌تواند در صورت متراکم بودن بافت پستان، داده‌های مناسبی در مورد توده در اختیار پزشک قرار بدهد.
معایب
گرچه این روش یک روش کاملاً بی‌خطر است ممکن است نقایصی را نیز داشته باشد. برای مثال ممکن است سونوگرافی پستان منجر به ایجاد تشخیص مثبت کاذب شود؛ البته این احتمال با مراجعه به مراکزی که از دستگاه‌های پیشرفته استفاده کرده و از حضور متخصصین توانمند بهره می‌برند، بسیار کمتر از سایر مراکز خواهد بود.
بهترین زمان سونوگرافی پستان
سونوگرافی پستان یک روش امن و بدون درد برای تصویربرداری از بافت سینه است. برخلاف ماموگرافی که کمی احساس فشار و درد در بافت سینه ایجاد می‌کند، سونوگرافی سینه هیچ‌گونه دردی به دنبال نخواهد داشت. بااین‌وجود اگر سینه‌های حساسی دارید، بهترین زمان برای انجام سونوگرافی یک هفته پس از پایان چرخه قاعدگی است. در دوره قاعدگی سینه‌ها حساس شده و همین موضوع ممکن است انجام سونوگرافی در این دوره را برایتان کمی آزاردهنده کند؛ به همین دلیل پزشکان توصیه می‌کنند از یک هفته قبل از چرخه قاعدگی تا ۴ الی ۸ روز پس از اتمام آن برای سونوگرافی اقدام نکنید.
